In maart 2016 bezocht ik Ghana voor de zesde keer. “Abena, You are half a Ghanaian ” werd meerdere keren tegen mij gezegd. En zo voelt het ook een beetje.
Met Abena refereert men in Ghana aan vrouwen die op dinsdag zijn geboren, althans in het zuiden en midden van Ghana. Voordat je Ghana bezoekt is het dus redelijk essentieel dat je dit even opzoekt of navraagt bij je moeder.
Waar in Nederland iedereen zijn eigen gang gaat wordt in Ghana regelmatig aan je gevraagd waar je naartoe gaat of waar je geweest bent. Oppervlakkig groeten is onbeleefd en maar uitgebreid groeten en vragen hoe het met de ander gaat zorgt direct voor een hartelijke glimlach op het gezicht van de gemiddelde Ghanees.
Een bezoek aan Ghana voelt een beetje als thuiskomen. De geuren , de geluiden, de taal, het eten maar vooral de gemeende hartelijkheid van de Ghanezen maken dat ik me veilig voel in dit land. Fijn om hier weer te zijn, feeling te krijgen met ‘waar we het voor doen met Stichting Help Ghana en waarom ‘. Goed om te ervaren dat de kleinste dingen hier zeeën van tijd kosten en dat het sociaal niet acceptabel om op een efficiënte wijze je bezoek af te handelen. Voordat je als ongeduldige westerling “to the point” mag komen wordt iedereen eerst uitgebreid voorgesteld. Tijd is daarbij geen criterium. Goed om je weer even te realiseren waarom mensen in Ghana onze gedachtegang soms niet kunnen volgen.
Het steunen van een “privé school “ bijvoorbeeld behoort niet tot een van de speerpunten van Stichting Help Ghana. Een privé school wordt gefinancierd door de ouders, evenals het salaris van de leerkrachten. Een privé school is dientengevolge niet voor ieder kind toegankelijk. Het tegendeel bleek in dit geval waar te zijn. De school mocht zichzelf nog niet “publieke school” noemen omdat de school geen eigen grond en gebouw had. De huidige school was een privé huis van een dorpsbewoner in zeer deplorabele staat. Geen ventilatie, slecht meubilair en lokalen ter grootte van mijn rommelkamertje thuis. De ambitie om een publieke school te worden, waarbij de leerkrachten door de overheid wordt gefinancierd was er zeker wel. De allereerste voorwaarde voor deze erkenning was de eigen grond en het eigen gebouw. Aan mijn vriendin Bilge merk ik dat een onbevangen houding het beste werkt om de Ghanezen te kunnen snappen. Als je blijft vasthouden aan je eigen logica , normen en waarden dan wordt het verblijf in Ghana vast minder leuk.
Helaas niet alleen maar positieve verhalen in Ghana. Door het voeren van gesprekken met vrienden en bekenden kom ik er achter dat Ghana onder het huidige economische en politieke regime de nodige uitdagingen heeft.
• Economie
In de afgelopen twee jaar zijn water en elektriciteit onwaarschijnlijk duur geworden in Ghana. De prijzen zijn met respectievelijk 275 % en 300% gestegen. Volgend op de olieprijs. In het NRC next van woensdag 23 maart lees ik dat mensen in Ghana een kwart !!! van hun maandsalaris besteden aan water. Tijdens mijn reis gooi ik de tank van de geleende auto vol en reken ik 200 Cedi’s af. Ruim € 46,-
Arbeid is echter erg goedkoop. Ik heb niet de indruk dat mensen in Ghana een goed salaris overhouden aan hun harde arbeid. Het BNP per hoofd van de bevolking was in 2012 € 2800,- per jaar.
Arbeidsloon ligt dus wat achter op de prijzen van water, elektriciteit en olie. Helaas is schoon water, voldoende elektriciteit en vervoer daardoor niet meer affordable voor de meeste mensen.
Om de kosten te drukken zijn ook de oranje roestige bussen weer van stal gehaald. Een goedkoper alternatief dan de STC. Het ernstige ongeluk op 18 februari 2016 op de Kintampo road was met dit type bus. De chauffeur wist dat er een technisch mankement was maar is toch vertrokken. Het gevolg was een ongeluk waarbij 71 mensen om het leven zijn gekomen. “By all means, please do not travel with this bus”
• Climate change
In midden Ghana heeft het tot aan onze komst ruim 6 maanden niet geregend. De oogsten zijn mislukt en de boeren moeten zoeken naar alternatieve inkomsten. Normaal gesproken heeft deze regio twee regenperiodes per jaar. Nu lijkt dit gereduceerd tot één periode.
In het noorden van Ghana worden bomen gekapt. De houtkap wordt gebruikt voor de productie van houtskool. Hele bergen en Pyramides van zakken met houtskool verpesten mijn uitzicht in het gebied tussen Tamale en Techiman. Houtskool is nodig om een vuurtje te maken en je eten op te koken. So far so good. Ik snap dat mensen het nodig hebben zolang er geen alternatief voorhanden is. Maar door de bergen houtskool lijkt er meer een overschot aan houtskool dan een tekort. Doordat er in het noorden maar drie maanden regenseizoen is leent het gebied zich niet in het bijzonder voor landbouw. Maar daar waar de rivier door het landschap kronkelt moet toch enige vorm van irrigatie mogelijk zijn, oppert onze jongste contactpersoon Eric. En als je meer bomen kapt wordt landbouw natuurlijk ook moeilijker. Het gevolg van het kappen van bomen in het Savannegebied is dat de woestijn oprukt.
Zonne energie / electrisch koken zou een gedeelte van dit probleem op kunnen lossen.
• Illegal goldmining
Niet alleen in de buurt van de goudmijn in Obuasi, ook in de Ghanese rivieren wordt op illegale wijze goud gewonnen. Vissers verliezen hun bron van inkomsten en het (drink) water wordt op grote schaal vervuild. Volgens de Ghanezen kopen de Chinezen de chiefs om. Laatstgenoemden stellen helaas hun land beschikbaar met alle desastreuze gevolgen van dien. Ghana has a lot of potential if you take into account how much natural resources they have. Unfortunately the Chinese discovered this already.
• Plastic
Helaas wordt plastic overal neergegooid en is er geen verbetering zichtbaar sinds mijn laatste bezoek aan Ghana (2009). Eerder verslechtering. Vooral de zakjes water zijn overvloedig. Het lijkt de meeste Ghanezen jammer genoeg niet te deren. Ik wijt het aan onwetendheid oftewel onbewust- onbekwaam.
Onze contactpersoon Kofi geeft aan dat mensen het belangrijker vinden om goed te zijn voor hun naasten, conform de christelijke waarden. Het opruimen van dat plastic heeft daar natuurlijk niets mee te maken.
M.i. is er onvoldoende voorlichting/ bewustzijn met betrekking tot de gevolgen van deze vervuiling. Er is geen vuilnisophaaldienst, er zijn geen vuilverbrandingsovens. De enige plastic recyclingsfabriek van het land (Elmina) is helaas over de kop gegaan.
Kofi heeft een liedje verzonnen op de melodie van vader Jacob waarin hij kinderen bewust wil maken van het feit dat je plastic niet zomaar op de grond kunt gooien.
Op dit moment is hij nog een roepende in de woestijn. Maar er is hoop.
Ik wil deze blog toch graag positief eindigen.
Ghana is een land met enorm veel potentieel als het gaat om de natuurlijke hulpbronnen. Goud is daarbij nog steeds het belangrijkste exportproduct. Ik hoop dat Ghana in de toekomst inziet dat de natuurlijke hulpbronnen bescherming nodig hebben. En dat iedereen hier verantwoordelijk voor is.
Ik koop geen goud maar eet in Ghana wel altijd de allerlekkerste mango en papaya die er in de wereld bestaat. Althans in mijn ogen.
Tot slot wil ik iedereen adviseren vooral naar het prachtige en authentieke Ghana te gaan om vakantie te vieren en vrijwilligerswerk te doen om en zodoende een bescheiden bijdrage te leveren aan de economie. Dan blijven wij ons richten op educatie en projecten die inkomsten genereren.
Alvast bedankt voor jullie eenmalige of structurele financiële bijdrage aan onze projecten.
Hartelijke groet,
Viola Stoppels
Bestuurslid Help Ghana
